Số vụ buôn lậu, sản xuất kinh doanh dược, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng có xu hướng giảm

Theo báo cáo số  60/BC-VPTT ngày 05/4/2023 của Văn phòng Thường trực BCĐ 389 quốc gia, năm 2022, các cơ quan chức năng cả nước đã phát hiện xử lý 3.527 vụ vi phạm (giảm 567 vụ, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước), trong đó có 807 vụ buôn bán kinh doanh hàng nhập lậu (giảm 220 vụ, giảm 21% so với cùng kỳ năm trước), 2.491 vụ gian lận thương mại (giảm 376 vụ, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước), 229 vụ hàng giả (tăng 29 vụ, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm trước); trong đó nhóm hàng dược phẩm là 1009 vụ ( giảm 869 vụ, giảm 46% so với cùng kỳ năm trước), mỹ phẩm là 1618 vụ ( giảm 228 vụ, giảm 12%  so với cùng kỳ năm trước), thực phẩm chức năng là 822 vụ (tăng 490 vụ, tăng 147,5% so với cùng kỳ năm trước), 78 vụ thuốc y học cổ truyền (tăng 56 vụ, tăng 254% so với cùng kỳ năm trước).

(Trưng bày phân biệt hàng thật - hàng giả mặt hàng hóa, mỹ phẩm tại Tổng cục QLTT)

Xử lý hành chính 3510 vụ; Thu nộp ngân sách nhà nước 49,31 tỷ đồng từ xử phạt vi phạm hành chính, truy thu thuế và bán hàng tịch thu;  Xử lý hình sự 17 vụ/35 đối tượng; Áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung: Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề dược và đình chỉ hoạt động kinh doanh: 06 trường hợp vi phạm về xuất khẩu thuốc kiểm soát đặc biệt; ban hành 11 văn bản thu hồi thuốc vi phạm chất lượng; ban hành các công văn đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc 41 sản phẩm mỹ phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng; Thực hiện tạm ngừng hoạt động của 133 tên miền “.vn”, thu hồi 04 tên miền.

Riêng tỉnh Bắc Kạn, trong năm 2022: Tổng mẫu thuốc và mỹ phẩm được kiểm nghiệm kiểm tra chất lượng là 994 mẫu; Trong đó: mẫu không đạt gồm 09 mẫu (thuốc) và 01 mẫu (Mỹ phẩm); Đối với mẫu không đạt tiêu chuẩn chất lượng Sở Y tế đã báo cáo Cục Quản lý dược ban hành văn bản yêu cầu thu hồi tại các cơ sở kinh doanh, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh.

Thanh/kiểm tra, phát hiện và xử lý tổng số: 31 vụ vi phạm; Tổng số tiền thu nộp NSNN: 266,75 triệu đồng; tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề dược đối với 01 cá nhân; Buộc tiêu huỷ thuốc tân dược, mỹ phẩm vi phạm với tổng giá trị hàng hoá vi phạm: 500,63 triệu đồng; Buộc tiêu hủy tang vật vi phạm gồm:  4.221 đơn vị thuốc tân dược; 9.959 đơn vị thiết bị y tế; 263 đơn vị mỹ phẩm các loại gồm sữa rửa mặt, kem đánh răng, phấn, kem dưỡng, son, mặt nạ... Các hành vi vi phạm chủ yếu: Kinh doanh thuốc, mỹ phẩm, thiết bị y tế không rõ nguồn gốc, xuất xứ; bán thuốc đã hết hạn sử dụng, vi phạm về điều kiện kinh doanh…

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia: Hoạt động buôn lậu, sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng trong đó có nhóm mặt hàng là dược, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng đã thay đổi phương thức thủ đoạn hoạt động trên tất cả các các tuyến biên giới đất liền, vùng biển cũng như địa bàn nội địa.

Trong thị trường nội địa, nổi lên tình trạng lợi dụng sự khan hiếm khó khăn của nguồn nhập khẩu thuốc chữa bệnh thời gian qua, các đối tượng sản xuất thuốc tân dược giả tráo đổi hàng nội thành hàng ngoại hoặc núp bóng các doanh nghiệp có chức năng sản xuất thuốc và thực phẩm chức năng để tổ chức sản xuất thuốc tân dược giả và thực phẩm chức năng giả các loại là những sản phẩm đã được đăng ký độc quyền của các công ty trong nước và nước ngoài với qui mô lớn; lợi dụng chính sách ưu đãi đầu tư, cấu kết với các đối tượng nước ngoài, sử dụng phương tiện công nghệ cao để buôn lậu; một số công ty có vốn đầu tư nước ngoài không tổ chức sản xuất tại Việt Nam mà nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc, sau đó thay nhãn mác ghi xuất xứ Việt Nam rồi xuất khẩu đi các nước khác...

(Kiểm tra hành nghề Y, Dược, cơ sở kinh doanh mỹ phẩm, thực phẩm chức năng trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn)

Cùng với đó, hoạt động thương mại điện tử phát triển nhanh chóng và trở nên phổ biến, tiện lợi đối với người tiêu dùng thì cũng xuất hiện các thủ đoạn mới về buôn bán, kinh doanh hàng giả hàng kém chất lượng. Các đối tượng lập nhiều tài khoản mạng và chạy quảng cáo, sử dụng những cá nhân nổi tiếng, có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực y tế, xã hội để làm nhân vật cho quảng cáo sai sự thật về hàng hóa đặc biệt đối với nhóm mặt hàng thuốc đông y sản xuất gia truyền, thuốc chữa bệnh dân gian, các dược liệu quý tự nhiên như sâm, nấm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm; chụp ảnh sản phẩm bằng công nghệ; chỉ dẫn địa chỉ bán hàng chung chung, không rõ ràng hoặc qua hộp thư kín, phát trực tiếp và đăng tải bài quảng cáo về mỹ phẩm, thực phẩm chức năng; sử dụng nhà ở, chung cư làm kho chứa hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng,...gây khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng. Lợi dụng hoạt động dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh trong nước và quốc tế, dịch vụ giao nhận hàng tại nhà với đội ngũ người giao hàng (shipper) đông đảo ...  các đối tượng đưa hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng vào các kho chứa bưu kiện, bưu phẩm, đây là ranh giới không rõ ràng cho việc xác định trách nhiệm của chủ thể đối với hàng hóa vi phạm.

 Nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực y tế; cũng như nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hàng kém chất lượng thuộc nhóm hàng dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Bắc Kạn tiếp tục chỉ đạo các ngành, cơ quan chức năng và chính quyền địa phương tăng cường triển khai Chỉ thị 17/CT-TTg, Kế hoạch số 11/KH-BCĐ389 ngày 08 tháng 8 năm 2018 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia và Kế hoạch số 376/KH-BCĐ ngày 10/9/2018 của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Bắc Kạn, phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.